Έχετε ποτέ αναρωτηθεί πώς επιβιώνουν τα ζώα που ζουν σε ιδιαίτερα ψυχρά περιβάλλοντα, τα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη, καθώς και τα νεογνά τους; Την απάντηση στην ερώτηση αυτή έρχεται να δώσει το αποκαλούμενο Καστανό Λίπος ή αλλιώς ο Καστανός Λιπώδης Ιστός.
Τι είναι και πώς λειτουργεί ο Kαστανός Λιπώδης Ιστός;
Αρχικά, ο καστανός λιπώδης ιστός διαφέρει από τον λευκό που όλοι μας γνωρίζουμε. Τα αυξημένα επίπεδα λευκού λίπους είναι το αποτέλεσμα της αποθήκευσης επιπλέον θερμίδων. Το λευκό λίπος λειτουργεί ως πηγή ενέργειας και ως ενδοκρινής αδένας.
Αντιθέτως, ο καστανός λιπώδης ιστός «καίει» θερμίδες, ενεργοποιώντας την «καύση» του λευκού λίπους!
Τα κύτταρα του καστανού λιπώδους ιστού είναι πλούσια σε μιτοχόνδρια, οργανίδια που αποκαλούνται και «εργοστάσια παραγωγής ενέργειας» του κυττάρου. Μόνο που τα μιτοχόνδρια του καστανού λιπώδους ιστού λειτουργούν κάπως διαφορετικά. Τα κύτταρα του ιστού αυτού έχουν αναπτύξει μηχανισμούς που τους επιτρέπουν να μεταβάλλουν την πορεία παραγωγής ενέργειας σε πορεία παραγωγής θερμότητας. Αυτή η πορεία ενεργοποιείται όταν η κεντρική θερμοκρασία του σώματος αρχίζει να μειώνεται. Μια ιδιαίτερη πρωτεΐνη που ονομάζεται θερμογενίνη ή πρωτεΐνη αποσύζευξης (uncoupling protein – UCP-1) και βρίσκεται στα μιτοχόνδρια βοηθά στη διεργασία αυτή. Ως απόκριση σε μια μείωση της θερμοκρασίας, η έκκριση ορμονών οδηγεί στην απελευθέρωση ελεύθερων λιπαρών οξέων, τα οποία με τη σειρά τους ενεργοποιούν τη θερμογενίνη. Φαίνεται λοιπόν, ότι ο ιστός αυτός ειδικεύεται στη διεργασία της «μη τρομώδους θερμογένεσης» (non-shivering thermogenesis), δηλαδή στην παραγωγή θερμότητας που δεν απαιτεί κίνηση (τρέμουλο).
Ποιοι οργανισμοί τον έχουν;
Χάρη στον συγκεκριμένο ιστό, διατηρείται η θερμοκρασία του σώματος σε ζώα που βρίσκονται σε χειμερία νάρκη, σε ορισμένα νεογέννητα ζώα καθώς και σε πολλά θηλαστικά προσαρμοσμένα στο ψύχος. Μπορούμε να παρακολουθήσουμε άμεσα τις επιπτώσεις από την απουσία της μη τρομώδους θερμογένεσης, εξετάζοντας τη συμπεριφορά των χοίρων. Οι χοίροι είναι ασυνήθιστα θηλαστικά, αφού γεννούν πολλά νεογνά και είναι τα μόνα οπληφόρα ζώα τα οποία κάνουν φωλιές για να τοποθετήσουν τα νεογνά τους. Αυτή η ιδιότυπη συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα μιας βιοχημικής ανεπάρκειας. Οι χοίροι δεν έχουν την προαναφερθείσα πρωτεΐνη θερμογενίνη και, συνεπώς, καστανό λιπώδη ιστό. Τα νεογέννητα χοιρίδια πρέπει λοιπόν να βασιστούν σε άλλους τρόπους θερμογένεσης, όπως η παραμονή σε φωλιά
Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες πίστευαν πως όσον αφορά τους ανθρώπους, μόνο τα νεογέννητα έχουν καστανό λίπος, το οποίο τα βοηθά να παραμένουν ζεστά, μιας και δεν μπορούν ακόμη να τρέμουν ως απόκριση στο κρύο για να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους. Ωστόσο, το 2009 ανακαλύφθηκαν μικρές ποσότητες καφέ λίπους σε ενήλικες. Επιπλέον μελέτες έδειξαν ότι άνθρωποι με χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) έτειναν να έχουν περισσότερο καφέ λίπος. Σε ενήλικες ανθρώπους που εκτίθενται στο κρύο, το καφέ λίπος χρησιμεύει ως «σύστημα εσωτερικής θέρμανσης» για να κρατά το αίμα ζεστό καθώς ρέει πίσω στην καρδιά και τον εγκέφαλο από τα κρύα άκρα, υπέδειξαν οι Harold Sacks και Michael Symonds, του University of Nottingham σε έρευνα του 2013.
Σε ποια σημεία του σώματος βρίσκεται στον άνθρωπο;
Το καστανό λίπος βρίσκεται σε απρόσμενες περιοχές του ανθρώπινου σώματος. «Γνωρίζουμε πού μπορεί να υπάρχει αλλά δεν υπάρχει πάντα εκεί σε όλους. Συνήθως, εντοπίζεται σε μια περιοχή στο λαιμό και στους ώμους.» δήλωσε ο ερευνητής Aaron Cypess.
Σε πρόσφατη έρευνα, ο Cypess και οι συνεργάτες του επίσης ανακάλυψαν το καστανό λίπος στο θώρακα και στη σπονδυλική στήλη μιας ομάδας υγιών νέων αντρών. «Υπάρχει ακόμη και σε κάποιες περιοχές της κοιλιάς», δήλωσε ο Cypess.
 |
| Ο καστανός λιπώδης ιστός αποκαλύπτεται με την έκθεση στο κρύο μέσω τομογραφίας εκπομπής. |
Το καστανό λίπος, Hot Topic στην επιστημονική κοινότητα!
Οι ειδικοί λένε ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη το πώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αυξήσουν την περιεκτικότητα τους σε καστανό λίπος, ή ακόμα και αν το γεγονός αυτό είναι ενδεδειγμένο ή επιθυμητό. Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Universite de Sherbrooke του Καναδά, διαπιστώθηκε ότι οι εθελοντές με υψηλότερα επίπεδα καστανού λίπους άρχισαν να τρέμουν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες σε σύγκριση με εκείνους με χαμηλότερα επίπεδα.
Βρέθηκε επίσης ότι όταν τα κύτταρα του καστανού λίπους ήταν ενεργά, οι εθελοντές έκαψαν ένα πλεόνασμα 250 θερμίδων απ’ ότι όταν δεν ήταν. Ο ρυθμός, καύσης θερμίδων αυξήθηκε κατά 1.8 φορές.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι είναι πολύ νωρίς να βγάλουν κάποια συμπεράσματα σχετικά με τα οφέλη του καφέ λίπους στην απώλεια βάρους.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι είναι πολύ νωρίς να βγάλουν κάποια συμπεράσματα σχετικά με τα οφέλη του καφέ λίπους στην απώλεια βάρους.
Πηγές + EXTRAS
- https://draxe.com/brown-fat/
- http://www.livescience.com/49652-what-is-brown-fat-facts.html
- Jeremy M. Berg, John L. Tymoczko, Lubert Stryer, Biochemisty, 7th Edition, 2012
